کاخ ورسای، مجموعه کاخ هایی در شهر ورسای در نزدیکی پاریس است که به عنوان بزرگترین کاخ های سلطنتی جهان شناخته میشود.
این کاخ سابقاً در دهکدهای به همین نام در نزدیکی پاریس قرار داشت اما امروزه این دهکده و کاخ جزء حومه پاریس محسوب میشوند. از سال 1682 تا سال 1789 که به اجبار انقلابیون خانواده سلطنتی به پاریس منتقل شدند، این کاخ محل زندگی و دربار حکومتی شاهان فرانسه بود. معاهده ورسای که به جنگ جهانی اول پایان داد در این کاخ عقد شده است. این کاخ به عنوان یکی از میراث جهانی توسط یونسکو انتخاب شدهاست.
بر اساس مدارک تاریخی آثار وجود کاخ در دهکده ورسای به حدود سال 1038 میلادی بر میگردد. اما این کاخ جایگاه رسمی و سلطنتی نداشتهاست. بعدها از دهکده ورسای به عنوان شکارگاه استفاده میشد. به همین منظور لویی سیزدهم دستور ساخت بنایی را در این شکارگاه در سال 1624 داد. این شکارگاه به وسیله «فیلیبرت لروی» طراحی و به وسیله سنگ و آجر سرخ ساخته شد.
تا زمان سلطنت لوئی چهاردهم کاخ رسمی و سلطنتی فرانسه کاخ لوور بود اما پس از روی کار آمدن، او تصمیم گرفت کاخ شکوهمندی برای خود بسازد که در جهان نمونهای از زیبایی، شکوه، بزرگی و پهناوری باشد. به همین منظور وی دستور داد دهکده زیبای ورسای به عنوان مکان ساخت این کاخ انتخاب شود. بعد ها به همین علت کاخ هم ورسای نامیده شد.
شروع ساخت و طراحی کاخ به سال 1669 برمیگردد. طراحی این کاخ به وسیله معماران چیرهدستی به نام های «لویی لووا»، طراح فضای سبز آندره لونوتر و «شارل لُبران» نقاش و آذینگر زبردست انجام گرفت. اما طراحی اصلی کاخ به منظور استفاده به عنوان کاخ سلطنتی به سال 1678 باز میگردد. در کل مجموعه کاخ های ورسای در چهار مرحله ساخته و تکمیل شد. بعد از این مراحل در دوره پادشاهان بعدی نیز عمارت هایی به این مجموعه افزوده شد. کاخ ورسای در تاریخ 6 مه 1682 گشایش یافت.
لویی چهاردهم با ساخت این کاخ در نظر داشت هم از شلوغی پاریس دور شود و هم با یکجا جمع کردن دستگاه های دولتی و دربار در ورسای کنترل بیشتری را بر آنها داشته باشد. علاوه بر کاخ سلطنتی و اماکن دولتی نظیر دیوانها و دادگاهها، منازل هزاران نفر از درباریان، فرمانداران، قضات، وزرا و شخصیت های حکومتی در ورسای قرار داشت. لویی چهاردهم درباریان را وادار ساخت که در ورسای زندگی کنند و از افزایش حضور، قدرت و املاکشان در دیگر مکان ها بپرهیزند. با این کار لویی قدرت کنترل زیادی بر تمام درباریان پیدا کرد.
لویی وا برای طراحی این بخش از اصول معماری ایتالیایی رایج در قرن 16 و 17 استفاده کرد. او نقشهای کشید که از از هفت تالار تشکیل شده بود. این 7 سالن از منظومه خورشیدی و ایزدهای رومی الهام گرفته شده بودند. همه تالارها دور تا دور سالن مرکزی به نام تالار آپولون که خوابگاه لویی چهاردهم بود قرار داشتند. به این نوع طراحی، طراحی «خورشیدمرکزی» میگویند.
ورسای دارای بزرگترین مجموعه باغ ها و فضای سبزی است که تا کنون در جهان ساخته شده است. در میان این باغ ها، آبراه ها، حوض ها، فواره ها و مجسمه های زیبایی طراحی شدهاند. طراحی تمام این قسمت ها توسط آندره لونتر صورت گرفته است. طراحی فضای سبز به شکلی است که نمای بسیار وسیع و بی انتهایی را به ذهن می آورد. باغ ها نیز در قسمت جنوبی کاخ قرار گرفتهاند که نمای فوق العادهای را از ایوان کاخ سلطنتی فراهم میکند. تمامی این فضا بر دو سوی کانال محوری ورسای قرار گرفته اند. در چهار سوی این کانال نیز فواره ها و استخرهای عظیمی پدید آمدهاند که بعضی از آنها نظیر استخر آپولون و یا استخر لاتونا شهرت جهانی دارند.